PAL SOKAĞI ÇOCUKLARI – FERENC MOLNAR

Pal Sokağı Çocukları

YORUMLARIM:

Dünyaca ünlü klasiklerden olan eserde, bir grup lise öğrencisinin kurmuş olduğu çete ile kendilerine bölge olarak belirledikleri boş bir oyun arsasındaki hakimiyet uğruna başlarından geçen maceralar konu edilmektedir.

Boka isimli çete lideri ve aynı zamanda iki ana karakterden birisi olan çocuk, sınıfından bir grup arkadaşını örgütlemiş ve kendilerine ait sahipsiz bir taşınmazı oyun alanı olarak belirlemişlerdir.

Bölgede başka civarlarda da aynı şekilde öğrenci grupları tarafından bölge sahiplenilmiş ve kırmızı gömlekliler olarak bilinen diğer bir grup ile oyun alanı için mücadeleye girmişlerdir.

Boka’nın çetesinin en zayıf halkalarından birisi olarak gözüken Nemecsek isimli karakter, çete içerisinde belirlenmiş hiyerarşiye göre en düşük rütbeli er kademesinde görevlendirilmiştir. Ancak yaşadığı olaylar neticesinde Nemecsek, kırmızı gömleklilerin içine kendi içlerinden sandıkları ,kaybeden başkan adayı, Gerebin isimli çocuğun girdiğini tespit etmişlerdir.

Nemecsek muhbirlik faaliyetleri kapsamında onları gizlice bölgelerinde gözetlerken, Gerebin’in açıkça ihanet planına şahit olmuştur. Duydukları karşısında kendisini tutamayarak orada bütün çete üyelerine önemli bir aidiyet ve cesaret örneği sergilemiştir. Ardından kendisini ceza olarak göle sokup çıkarmaları neticesinde ciddi bir hastalığa kapılmıştır.

Sonraki süreçte ise, Gerebin yaptıklarından pişman olmuş ve eski örgütüne dönmek istemiş ise de, Boka onu ilk başta kabul etmemiştir. Ama kendisinin gerçekten pişman olduğuna kanaat getirdiklerinde ona son bir şans vererek bölgelerinde gerçekleşecek olan savaşta ona da önemli bir rol vermişlerdir.

Bu süreç zarfında, Nemecsek Kırmızı Gömleklilere yakalandığı günün öncesinde, macun derneklerinin toplantısından, dernek başkanına açıklama yapmadan Gerebin’i takip etmek için çıkıp gitmesi akabinde orada hain olarak dernek defterine işlenmiştir. Ancak, daha sonra yaptıkları ortaya çıktığında kendisi bunu göremeyecek durumda olsa da, dernek defterine adı altın harflerle kazınmıştır.

Bölgelerini kurtaran Boka ve çetesi, bu uğurda gerçek savaş koşullarına eşdeğer şekilde, Nemecsek’in aralarından ölümle ayrılmasına engel olamamışlardır. Rakip çetenin lideri dahi, onun kahramanca eylemleri karşısında kendisine duyduğu saygıyı onu evinde ziyaret edip şifa dileyerek dile getirmiştir.

Eser, hazin bir şekilde sona erse de, çocukların dünyasına ilişkin önemli dersler ihtiva etmektedir. Büyüklerin dünyasının çok daha acımasız ve kuralsız olduğu eserdeki savaş ile düşmanlık kurallarına dahi riayet edilmesi göz önüne alındığında en başta büyüklere emsal teşkil etmektedir. Ayrıca, ibret verici karşılaşmalar neticesinde, düşmanına dahi saygıda kusur etmeyen iki çocuk çetesinin esasında, gerçek hayatta büyükler tarafından verilmesi gereken önemli dersler vermeyi başardığı hazin bir şekilde göstermiştir.

Çocukluk ve gençlik çağlarımızda bütün çocuklara söylendiği gibi büyüklerimizi örnek alarak onları taklit ettiğimiz göz önüne alınırsa, esasında çocukları örnek almanın bu eser nezdinde insanları daha da ileriye götüreceği aşikardır. Ancak, bu şekilde eğitilmiş çocukların olduğu bir dünyada büyüklerin de bu karaktere sahip olduğunu belirtmek gerekir.

Çocuklar, daha doğrusu gençler, turnusol kağıdı mahiyetindedir. Küçüklüğümüzde ailemizden neyi öğrenirsek hayatımızın gerçekleri ile doğrularını o bilgiler üzerine inşa ederiz. Eğer aileden, saygıyı, sevgiyi, sözüne sadık kalma gibi temel eğitimlerimizi alabildiysek dış etmenler ne olursa olsun cevherin özünü muhafaza etmek er ya da geç mümkün olacaktır.

Örnek bir toplum yetiştirmek için önce örnek ebeyevnlere sahip olmamız gerektiğini farklı ve sıradışı bir şekilde okuyucuya ifade eden eser, tüm yaştan okuyucular için oldukça kıymetli mesajlar barındırmaktadır.

Sonuç olarak eser, her yaştan okuyucunun hayata dair önemli dersler alabileceği bir başucu eseri olarak neden modern klasikler arasında gösterildiğini açıkça hissettirmektedir.

ALINTILARIM(*):

1. Pal Sokağı Çocukları adlı bu ünlü Macar eseri, birçok dile çevrilmiştir ve ABD’de olduğu kadar İtalya’da, Almanya’da, İngiltere’de ve İsveç’te de popülerdir.

2. Kitap ilk kez 1906’da yayımlanmıştır. Bu nedenle, bu eseri o zamandan beri meydana gelen iki savaşın insanlarda uyandırdığı duyguların bir sonucu olduğu yanılsamasını önlemek veya savaşın taraflarından birinin gömlek rengini yarı-askeri ve modern siyasi oluşumlara bir gönderme olarak algılamanın hatalı olacağını göstermek için bu gerçeği belirtmek gerekir. ( Önsöz Bölümünden Alıntıların Sonu )

3. Dünyadaki ticaret adabından biraz nasibini almış herkes, malların fiyatının içerdiği riskle doğru orantılı olduğunu bilirdi.

4. Boka nadiren saçma bir şey konuşur, okuldakilerin yaptığı şakalardan hiç hoşlanmazdı. Arkadaşlarının kavgalarına karışmaz, hakemlik yapmak ne kadar onurlu bir görev olsa da uzak dururdu. Tecrübeleri ona, karar ne olursa olsun bir tarafın bundan hoşnut olmayacağını ve kabağın hakemin başına patladığını öğretmişti.

5. Nemecsek komutlara memnuniyetle uyardı. Bazı çocuklar emirlere itaat etmekten hoşlanır ancak birçoğu emreden olmayı tercih eder. İnsanoğlunun mayası böyledir. İşte Nemecsek dışında herkesin kıdemli olmasının sebebi budur.

6. Gerebîn sözleri henüz çetede koşulsuz şartsız bir güvenle karşılanmyordu. Suçluların kaderi böyleydi. Doğruyu söylediklerinde bile onlara güvenilmezdi ama generalin sözleri tüm güvensizliği ortadan kaldırdı.

7. Güvenilir savaş muhabirlerinden alınan bilgilere göre, bir savaşın en büyük tehlikesi kafa karışıklığıdır. Başkomutanlar yüzlerce silahtan çok, cephelerde ortaya çıkabilecek ve birkaç saniye içinde bir panik dalgası yaratabilecek ufacık kargaşalardan korkarlar.

8. Fransızlar arasında macun çiğnemek alışılagelmiş bir şey değildir; nitekim ülkemizde kullanılan macunlar çiğnemeye uygun değildir. Ancak okumakta olduğumuz ünlü romana göre, bu çocuklar için uygun bir davranıştır ve Macarlar, o zamandan beri macunun çiğnemenin ülkedeki gençler ve hatta camcılar arasında yaygın olduğunu belirtmişlerdir. ( Eser Alıntılarının Sonu )

DEĞERLENDİRMELERİM:

Konu: Eserde, bir grup lise öğrencisinin kurmuş olduğu çete ile kendilerine bölge olarak belirledikleri boş bir oyun arsasındaki hakimiyet uğruna başlarından geçen maceralar konu edilmektedir.

Üslup: Eserin başından itibaren sade ve net bir anlatıma sahip olduğunun belirtilmesi gerekmektedir. Böylece verilmek istenen mesajlar ve olay örgüsü okuyucuya daha etkileyici bir şekilde sirayet ettirilebilmiştir.

Özgünlük: İşlemiş olduğu konular, belirli bir dönemin gerçeklerinden uyarlanmış olsa da, anlatım şekli ve okuyucuyu adeta çocukların yerinde hissettirebilmesi yönünden kesinlikle özgün sayılabilecek kitaplardan birisi olduğunu belirtmek gerekmektedir.

Karakter: Eserdeki karakter şeması, kitabın türüne göre tam olarak yeterli seviyede olup, okuyucu için takibi zorlaştıracak yan karakterler yerine iki ana karakter ve 5 yardımcı karakter omurgasında inşa edilmiştir.

Akıcılık: Üslup ve konu kısmında belirtilen unsurlar göz önüne alındığında eserin, hem sürükleyici hem de akıcı bir dile sahip olduğu rahatlıkla ifade edilebilir.

Genel: Yukarıda belirtilen kriterler uyarınca 10 üzerinden gerçekleştirilen değerlendirmede:

Konu: 8,5

Üslup: 8

Özgünlük: 8

Karakter: 8

Akıcılık: 8,5

puanlarını alan eserin genel ortalaması  8,2 puandır. 8 barajını geçmesi ve bütün kategorilerde 8 ve üstü almayı hak eden bir kitap olarak neden modern klasikler arasında olduğunu açıkça gösteren bir eserdir. Bu yönüyle de, her yaştan okuyucunun muhakkak baş ucu kitabı olarak kitaplığında yer almayı hak etmektedir.

(*) : Alıntılar başlığındaki bütün kısımlar:

PAL SOKAĞI ÇOCUKLARI

Yazar: Ferenc Molnar

Yayınevi: Olympia Yayınları

Baskı: İstanbul - 2024

kapakta kullanılan fotoğraftaki kitaptan alıntı olarak kullanılmıştır.