SARRASİNE - BALZAC

YORUMLAR:

Balzac tarafından kaleme alınan bu eserde ana karakterin ağzından anlatılan bir olay konu edilerek trajik bir mesaj verilmektedir.

Yazarın ana karakteri birinci tekil şahıs olarak isim vermeden anlattığı eserde, yardımcı karakterlerden birisi ile olan konuşması esnasında bulundukları konakta sergilenen bir heykelin evveliyatından bahsetmeye başlamıştır. Heykelin Sarrasine isimli bir sanatçı tarafından çok güzel bir kadın zannettiği Zambinella isimli bir erkeğe aşkının tasviri olarak hazırlanması ve sonrasında gerçekleri öğrendiğinde kendisiyle alay etmek için diğer sanatçıların Zambinella isimli kişiyi kullandığı anlaşılmıştır. Bunun üzerine yaptığı heykeli parçalamaya girişen Sarrasine’i korumalar Zambinella’ya zarar vermesinden korktuğu için yanlışlıkla bıçaklayarak öldürmüşlerdir.

Eserde aynı zamanda, söz konusu heykelin hala sergilendiği ve konağın markizinin zenginliğinin bir miktar bu sahte eserden meydana geldiğinden de bahsedilmektedir.

Görüleceği üzere eser, Balzac’ın kendine özgü anlatım tarzı ile böylesine kısa bir öyküde dahi betimleme ve görselleştirme anlatımına düşkünlüğünü gözler önüne sermektedir.

Eserde, toplumsal genellemelere çok dikkat edilmeden çevre betimlemeleri ve yaşanan olay örgüsünün geçtiği mekan ve insanların tasvirlerine dikkat edildiği görülmektedir. Bunun dışında yazarın ana karakter üzerinden vermek istediğim mesajlar haricinde toplumun bir portresini çıkarma niyetinin olmadığı anlaşılmaktadır.

Sonuç olarak eser, her yaştan insanın okuyabileceği ve olay örgüsü ile anlatım biçiminin beklenmedik şekilde sentezine sahip olsa da etkileyici kitaplar arasında yer alan nadide öykülerden birisi olarak gösterilebilir.

ALINTILAR(*):

1. Uğursuz bir dikkatle bakıp, ayakta kalması tesadüflere bağlı hale gelmiş bu makinede ihtiyarlığın son aşamasının açtığı izleri fark edince, kalbinizi insan için duyulan derin bir dehşet duygusu sarıyordu.

2. Aşık bir adama tehlikeden söz etmek, ona yeni hazlar pazarlamak anlamına gelmez mi?

3. Kadın kalbi benim için bir sığınaktı, vatandı. Sana benzeyen kız kardeşlerin var mı? Yok. O zaman öl! Yo hayır, yaşayacaksın. Canını almamak, sana ölümden daha ağır bir ceza olmaz mı?

4. Tüm insanı duygular böyle gaddar, neredeyse canavarca hayal kırıklıklarıyla sonlanmıyor mu? Anne isek çocuklarımız bizi ya kötü davranışları ya da soğukluklarıyla katlediyorlar. Eş isek, kocalarımızın ihanetine uğruyoruz. Aşık isek bırakılıyoruz, terk ediliyoruz. Dostluk! Böyle bir şey var mı? Eğer yaşamın fırtınalarının ortasında erişilmez bir kaya gibi durmayı beceremesem, hemen rahibe olmayı seçerdim. Hristiyanların inandıkları gelecek henüz bir hayalden ibaret olsa da, hiç değilse bu hayal ancak öldükten sonra yıkılacak.

DEĞERLENDİRME:

Konu: Eserde ana karakterin ağzından anlatılan bir olay konu edilerek Sarrasine isimli bir heykeltıraşın başından geçen trajik olaylar işlenmiştir.

Üslup: Balzac’ın kendisine özgü betimleyici anlatımına bu eserde de rastlanılmaktadır. Ancak bu durum kimi okuyucular için durağanlığa sebebiyet verebilecek olsa da, bu kitap özelinde olay örgüsünün de canlı bir şekilde ilerlemesi ile olumsuz bir tesir bırakmamaktadır.

Özgünlük: Eser, konusu itibariyle sıra dışı görülebilecek eserlerden birisidir. Günümüzde özgünlük açısından bu seviyede değerlendirilmesi mümkün olmasa da yazıldığı dönem dikkate alındığında önemli mesajları etkileyici bir olay örgüsüne sığdırmayı başarmıştır.

Karakter: Ana karakterin ağzından anlatılan eserde, bir yardımcı karakter olsa da, esasında kitabın ana karakteri Sarrasine isimli sanatçıdır. Zambinellla isimli yardımcı karakter ise, Sarrasine’in başından geçen olayların dolaylı müsebbibi olarak eserin iki temel karakterini teşkil etmektedir. Karakter şemasının kısa bir öyküye uygun şekilde dizayn edildiği görülen eserde, okuyucunun dikkati bol karakterli bir kitap ile dağıtılmamıştır.

Akıcılık: Üslup bölümünde bahsedilen unsurlar dikkate alındığında eserin konusu ve olay örgüsü sayesinde akıcı bir şekilde ilerlediği ve sürükleyici bir hikaye olduğu yazarın diğer kitaplarıyla da kıyaslandığında söylenebilecektir.

Genel: Yukarıda belirtilen kriterler uyarınca 10 üzerinden gerçekleştirilen değerlendirmede:

Konu: 8

Üslup: 7,5

Özgünlük: 7

Karakter: 8

Akıcılık: 8

puanlarını alan eserin genel ortalaması ise, 7,7 puandır. Eser görüleceği üzere 7 barajının üzerinde bir puan alıp neredeyse 8 barajına yakın bir eser olarak okunması gereken klasiklerden birisi olarak gösterilebilir.

(*) : Alıntılar başlığındaki bütün kısımlar:

SARRASİNE

Yazar: Honore De Balzac

Yayınevi: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

Baskı: 5. Baskı – Şubat 2021

kapakta kullanılan fotoğraftaki kitaptan alıntı olarak kullanılmıştır.